Elektrik tüketicilerinin kimi hakları kanun ve yönetmeliklerle korunuyor. Son vakitlerde elektrik faturaları üzerindeki tartışmalar artsa da elektrik tüketicilerinin toplumsal hakları aslında müdafaa altında. Lakin birçok kişi bu bahiste sahip olduğu hakları bilmiyor. Elektriğin muhakkak durumlar kelam konusu olduğunda ödenmese dahi kesilemeyeceğini, kimi kullanıcılar için borcun ödenmesine yönelik taksitlendirme talep edilebileceğini, yıllık elektrik tüketim oranlarınızı öğrenebileceğinizi biliyor musunuz? Elektrik tedarikçileri karşılaştırma sitesi encazip.com, elektrik tüketicilerinin haklarını ve muhtaçlık sahibi ailelerin alabilecekleri yardımları derledi.
Elektriğe gelen artırımlarla birlikte kimi tüketiciler faturalarını düşürmenin yollarını ararken dar gelirli vatandaşlar da kabarık faturaları nasıl ödeyeceğini araştırıyor. Fakat elektrik tüketicilerinin toplumsal hakları mevcut ve bu haklar kanun ve yönetmeliklerle korunuyor. Pekala, elektrik tüketicisinin hakları neler? Gereksinim sahibi aileler elektrik takviyesinden yararlanabilmek için ne yapmalı? Elektrik tedarikçileri karşılaştırma sitesi encazip.com, tüketicilerin aklına takılan bu soruların karşılıklarını araştırdı. İşte elektrik tüketicilerinin hakları ve devletin gereksinim sahiplerine sağladığı elektrik dayanaklarının kaideleri:
Yaşam dayanak aygıtlarına bağımlı olan tüketicilerin elektriği kesilemez
Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nde, tüketicilerin korunması ve desteklenmesi kapsamında birçok husus yer alıyor. Yönetmeliğe nazaran elektrik dağıtım şirketleri, elektrikle çalışan diyaliz takviye ünitesi, teneffüs aygıtı ve gibisi nitelikte ömür dayanak aygıtlarına bağımlı olan ve destekleyici evraklara sahip tüketicilerin yazılı müracaat yapması şartıyla bu tüketicilerin yaşadığı kullanım yerlerine ilişkin perakende satış mukaveleleri ve ikili mutabakatları kayıt altına almakla yükümlü. Tüketici bu kullanımından ötürü elektrik faturasını ödeyemezse dahi elektriği kesilemez. Tüketici borcun ödenmesine yönelik taksitlendirme isterse tedarikçi bu taksitlendirmeyi yapmak zorunda. Taksitlendirme müddeti ise azami dört ay. Dağıtım şirketi tüketiciye sıhhat raporunun müddetinin sona ereceğine ait bilgilendirmeyi raporun mühletinin sona erme tarihinden en az 20 gün evvel yapmak zorunda. Tüketici de geçerli raporu 30 gün içerisinde şirkete bildirmekle yükümlü. Şayet sıhhat raporunun müddeti dolduysa ve tüketici 30 gün içerisinde yeni raporu bildirmediyse, bu tüketiciye tanınan 30 günlük süreyi takip eden 3 iş günü içerisinde bildirilir ve tüketicinin elektriği mevzuatın düzenlediği hallerde kesilebilir. Ayrıyeten planlı elektrik kesintileri olacaksa bu tüketiciler elektrik dağıtım şirketleri tarafından tüketicinin belirlediği irtibat aracıyla öncelikle bilgilendirilmeliler. Şayet plansız elektrik kesintileri kelam mevzusuysa yeniden bu tüketiciler kesinti ile ilgili durum hakkında elektrik dağıtım şirketleri tarafından bilgilendirilmek zorundalar.
65 yaş üstü tüketicilerin elektriği yalnızca üç fatura üst üste ödenmezse kesilebilir
Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’ne nazaran, kendi ismine perakende satış mukavelesi olan mesken tüketici kümesinde bulunan 65 yaş üstü tüketicilerin, yüzde 40’ın üzerinde engelli olduğuna dair sıhhat heyeti raporunu misyonlu tedarik şirketine ibraz eden engelli tüketicilerin ve Şehit Aileleri ve Muharip/Malul Gaziler mesken alt tüketici kümesinde bulunan tüketicilerin elektriği, tek bir kullanım yerine ilişkin faturaların aralıksız olarak yıl içerisinde en az üç devir boyunca vaktinde ödenmemesi ve tüketicinin kesme yapılacağı hakkında misyonlu tedarik şirketi tarafından bilgilendirildiğinin ispatı hallerinde kesilebiliyor. Borcun ödenmesine ait taksitlendirme talep edilmesi halinde taksitlendirme tedarikçiler tarafından yapılmak durumunda. Taksitlendirme müddeti azami dört aydır olarak belli.
Tüketici hizmetleri merkezleri 24 saat kesintisiz hizmet verir
Yine yönetmeliğe nazaran, dağıtım şirketleriyle misyonlu tedarik şirketleri tarafından, faaliyet hususlarıyla ilgili olarak arıza bildirimi, kaçak ve adapsız elektrik gücü kullanım ihbarları, ödeme bildirimlerine ait itirazlar, şikâyetler ve gibisi mevzularda yapılan müracaatların yanıtlandırılması için, kâfi donanım ve çalışana sahip tüketici hizmetleri merkezleri kurulması mecburî. Bu merkez, tüketicilere yönelik 24 saat kesintisiz hizmet verecek biçimde kurulur. Dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketleri tüketicilere yönelik davet hizmetleriyle ilgili olarak birbirlerinden yahut tıpkı kaynaktan hizmet alımı yapabilirler. Bu kapsamdaki hizmet alımı, rastgele bir müddet sınırlamasına tabi değil. Dağıtım şirketleri ile misyonlu tedarik şirketlerinin internet sitelerinde, kolaylıkla görülebilecek ve erişilebilecek formda “İtiraz yahut Şikâyet Başvurusu” erişimine yer verilmesi de zarurî olarak yer alıyor.
Tüketici yılda iki sefer tüketim oranlarını öğrenebilir
Dağıtım şirketiyle vazifeli tedarik şirketleri, aldıkları hizmetle ilgili gerekli bilgilendirmeleri tüketicilere yapmak zorunda. Tüketicilere fiyatsız olarak broşür, katalog üzere araçlar dağıtabilir ya da elektronik posta yahut kısa ileti gönderebilirler. Tüketici talep ederse dağıtım şirketi, yılda iki kezden fazla olmamak üzere tüketicinin geçmiş 24 aya yönelik elektrik gücü tüketimini tek vakitli yahut çok vakitli olarak kWh cinsinden gösteren belgeyi fiyatsız olarak tüketiciye sunmak zorunda. Ayrıyeten dağıtım şirketlerinin tüketicileri, dağıtım yahut iletim sisteminde programlanmış bir müdahale nedeniyle meydana gelecek programlı kesintiler hakkında yazılı, işitsel yahut görsel basın yayın kuruluşları aracılığıyla ve internet sitesinde, ayrıyeten isteyen kullanıcılara kısa bildiri ya da elektronik postayla kesintinin tarih, başlangıç ve sona erme vaktinin, kesintinin başlama vaktinden en az kırk sekiz saat evvel bilgilendirmesi gerekiyor.
Beş ve daha fazla kişilik hanelere aylık 206 TL destek
Aile ve Toplumsal Hizmet Bakanlığı’nın toplumsal yardım programları içerisinde dar gelirli ve gereksinim sahibi vatandaşlar için düzenlediği elektrikle ilgili yardım programları da mevcut. “Elektrik Tüketim Desteği”nden 3294 ve 2022 sayılı Kanunlar kapsamındaki sistemli toplumsal yardım programlarından yahut engelli yaşlı aylığından faydalanan muhtaçlık sahibi haneler yararlanabiliyor. Dayanaktan faydalanabilecek gereksinim sahibi ailelerin belirlenmesi için de hanede kişi başına düşen gelire bakılıyor. 2022 itibariyle bu meblağ 1417,80 TL olarak belirlendi. Dört kişilik bir ailenin geliri 3.409 TL’nin altındaysa muhtaçlık sahibi hanelerin elektrik tüketimi belirlenen kWh limitine kadar karşılanıyor. Bu yardımdan yararlanabilmek için rastgele bir kuruma müracaat yapılmasına gerek yok. Hak sahiplerinin kimlik kartı ve elektrik faturası ile PTT şubesine gitmeleri kâfi oluyor. Bu yardım programı kapsamında 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren 1-2 kişilik hanelere aylık 75 kWh (103 TL), 3 kişilik hanelere aylık 100 kWh (137,33 TL), 4 kişilik hanelere aylık 125 kWh (171,67 TL), 5 ve daha fazla kişilik hanelere aylık 150 kWh (206 TL) karşılığı tutarınca nakdi takviye sağlanıyor. Ödemeler aylık olarak yapılıyor.
Cihaza bağımlı hastalara güç takviyesi yardımı
Aile ve Toplumsal Hizmet Bakanlığı, kronik hastalığı nedeniyle aygıta bağımlı olarak hayatını sürdürmek durumunda kalan şahıslara de dayanak veriyor. Elektrikle ilgili bir öbür yardım programı ise “Kronik Hastalara Elektrik Tüketim Desteği”. Bu takviyeyle Toplumsal Yardımlaşma ve Dayanışma (SYD) Vakıfları tarafından 2828 sayılı Kanun kapsamında meskende bakım yardımı almayan, kronik hastalığı nedeniyle aygıta bağımlı olan 3294 sayılı Kanun kapsamındaki hastaların yaşadığı hanelere “Elektrik Tüketim Desteği”, “Kesintisiz Güç Kaynağı Desteği” ve “Birikmiş Elektrik Borcu Desteği” verilmesi halinde yardımlar yapılıyor. Bu dayanağa hastanın kendisi, hastanın sıhhat gerekçesiyle konuttan çıkamayacak durumda bulunması durumundaysa hastanın vekili, vasisi yahut velisi tarafından hasta ismine müracaat yapılabiliyor. Bu bireylerin bulunmaması durumunda hastanın hanesinde vakıf çalışanı tarafından da müracaat alınabiliyor. Müracaat için kimlik kartı, sıhhat raporu ve vakıftan temin edilen müracaat formu gerekiyor. Elektrik Tüketim Dayanağı kapsamında aygıtın tüketim seviyesine nazaran aylık 200 TL’ye kadar dayanak veriliyor. “Kesintisiz Güç Kaynağı Desteği” ve “Birikmiş Elektrik Borcu Desteği” için ise rastgele bir üst hudut yok. Vakıf mali imkanlarınca yapılabiliyor. “Elektrik Tüketim Desteği” ödemeleri aylık, “Birikmiş Elektrik Borcu Desteği” ve “Kesintisiz Güç Kaynağı Desteği” ise tek seferlik yapılıyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
