Kanser günümüzde dünya çapında her geçen gün artış gösteren kıymetli sıhhat sorunlarının başında geliyor. Şimdiki bilgiler dünya genelinde her 5 erkekten birinin ve her 6 bayandan birinin hayatı boyunca rastgele bir periyotta, rastgele bir kanser cinsine yakalanma mümkünlüğünün ne kadar yüksek olduğunu gösteriyor. Kanser, günümüzde en korkulan hastalık çeşidi olsa da, yeni jenerasyon formüllerle artık birçok kanser tipinin tedavi edilmesi mümkün olabiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Sadi Kerem Okutur, 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası öncesinde kanser hastalığına ait aktüel bilgiler ve en yeni tedavi usulleri hakkında bilgi verdi.
Dünyada 9.5 milyon kişi kanser nedeniyle hayatını kaybediyor
Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2018 yılı datalarına nazaran global bazda 18.1 milyon kanser olayı saptanmış durumdadır. Hastalığa bağlı da yaklaşık 9.5 milyona yakın vefat gerçekleştiği bildirilmektedir. Her 8 erkekten birinin ve her 11 bayandan birinin de kanser nedeniyle hayatını kaybedeceği düşünülmektedir.
Kanser nedenlerinin yüzde 90’ı değiştirilebilir faktörler
Aslında kanserden korunmak, kanser tedavisinden çok daha kolaydır. Zira aslında hastalığın yaklaşık yalnızca 10’unun genetik, yani değiştirilemez bir faktör olduğu görülmektedir. Yani bunun manası aslında kanser olaylarının 90’ına önlenebilir nedenler sebep olmaktadır. Bunlar ortasında en yüksek riski sigara kullanımı taşımaktadır. Sigara neredeyse tüm kanserler için kıymetli bir risk faktörüdür. Bunun yanında sigara dışındaki tütün ve tütün eserlerinin kullanımı, alkol tüketimi, çok kilolu olmak, sıhhatsiz ve istikrarsız beslenmek de riski artıran öbür değerli faktörlerdir. Lakin sigaradan sonra gelen en değerli risk faktörü obezitedir. Başta göğüs, pankreas ve prostat kanseri olmak üzere birçok kanser çeşidinde değerli bir yeri bulunmaktadır. Bu faktörler ortadan kaldırıldığı takdirde yani sigara kullanımı bırakılırsa, obeziteden korunulursa, alkol tüketimi sonlandırılırsa ve beslenme sağlıklı yapılırsa kanser hastalığının yarısına yakınının engellenebildiği bilinmektedir. Bu faktörleri şayet yerine getirebilirsek kansere yakalanma riski yarı yarıya ortadan kalkıyor manasına gelmektedir. Üstelik de bu faktörlerin kanser tedavisine nazaran çok daha kolay formda ortadan kaldırılabildiğini göz önüne alırsak…
Türkiye’de akciğer ve kolon kanserinin yanı sıra, prostat ve göğüs kanseri sık görülüyor
Bunun dışında son yıllarda kanser tedavisinde çok kıymetli gelişmeler oldu. Bilhassa kanserin moleküler ve gen özelliklerinin anlaşılmasıyla, kemoterapi dışında başta akıllı ilaçlar ve immunoterapiler olmak üzere birçok tedavi metodu seçeneklerimiz ortasına girdi. Bu tedavilerin savunma araçlarımız ortasına girmesiyle birlikte hastalıktan kurtulma mümkünlüğü ve hastalığın denetim müddeti ve genel hayat mümkünlüğü eskiye kıyasla çok arttı. Bilhassa immunoterapinin ve akıllı ilaçların tesirli olduğu akciğer kanseri, göğüs kanseri, kolon kanseri, cilt kanseri üzere hastalıklarda ömür müddetinde değerli uzamalar elde edildi. Türkiye’de bu hastalıkların görülme sıklığı açısından birinci 3 sıraya yerleştiğini görmekteyiz. Türkiye’de bayanlarda en sık görülen birinci 3 kanser sırasıyla; göğüs, akciğer ve kolon (bağırsak) kanseri, erkeklerde ise bu sıralama; akciğer kanseri, prostat kanseri ve kolon kanseridir. Dikkat çekilmesi gereken nokta ise iki cinsiyette de akciğer ve kolon kanserinin birinci 3’te olmasıdır.
Covid kaygısı nedeniyle kanser taramalarınızı ihmal etmeyin
Artık ülkemizde birçok kanser çeşidi için tarama programları yaygın olarak uygulanmaktadır. Örneğin, kolon kanseri için erken teşhis manasında tarama programları mevcuttur, kolonoskopi ve dışkı testiyle yapılmaktadır. En kıymetlisi akciğer kanseri için de artık bir tarama programı bulunmaktadır. Bilhassa çok ağır sigara kullanan ve 55 yaşın üzerindeki hastalarda yılda 1 kez çekilen düşük dozlu bir akciğer tomografisi akciğer kanserinde erken teşhis konmasını sağlayabilmektedir. Bilhassa göğüs kanserinde erken teşhis manasında çok büyük kazanımlar elde edildi. Covid enfeksiyonunun hayatımıza girmesiyle maalesef tarama programlarında aksama oldu. Birçok hasta ve hasta adayı bireyler taramalarını ihmal etti. Hatta bu sebeple son devirlerde bilhassa göğüs kanserinde geç teşhislere daha sık rastlamaya başladık. Bu nedenle erken teşhis için tarama çok kıymetlidir diyebiliriz. Bunlara ek olarak, tarama programlarından göğüs kanserinde kesinlikle 40 yaşın üzerinde yılda 1 sefer mamografi ve ultrasonografi erken teşhis için kullanılmaktadır. Rahim ağzı kanseri Türkiye için değerli bir sorun, rahim ağzı kanseri için de kesinlikle yılda bir jinekolojik muayene ve sürüntü testi erken teşhis için çok değerli ve kolay bir adımdır. Bununla birlikte rahim ağzı kanseri de artık önlenebilir kanserler ortasına girmiştir. Rahim ağzı kanseri aşısı erken yaşlarda yapıldığında hayat uzunluğu rahim ağzı kanserinden korumaktadır. Bu nedenle rahim ağzı kanseri aşısı önerilmektedir. Bunlara ek olarak prostat kanseri için prostat spesifik antijen ismi verilen kolay bir kan testi de 50 yaşın üzerindeki erkeklere önerilmektedir. Cilt kanseri azımsanmayacak derecede önemli bir sorundur. Cilt kanseri için de riskli sayılabilecek benleri olan bireylere kesinlikle bir dermatoloji denetimi önerilmektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
