Pek çok canlıda süt salgısında ve hayatın devamında değerli rol alan bir salgı bezi olan göğsün hastalıklarında erken teşhis ve tedavi büyük kıymet taşıyor. Göğüs hastalıklarının âlâ ve berbat huylu olmak üzere ikiye ayrıldığını belirten uzmanlar, makûs huylu hastalıklar ve kanserdeki risk faktörlerine dikkat çekiyor. Uzmanlar, ailesel yatkınlık, bilhassa anne tarafında göğüs kanseri öyküsü olması, şişmanlık- obezite, fazla sigara ve alkol tüketilmesi ve uzun mühlet doğum denetim hapları kullanımının risk oluşturduğunu vurguluyor. Tedavide her vakit için erken teşhisin ehemmiyetini vurgulayan uzmanlar, “Memede 1 cm’lik makûs huylu kitle bile ortalama 20 yılda bu düzeye ulaşır. Kişi kendi kendine muayene etmeyi öğrenmelidir. İki muayene ortasında fark varsa soru işaretleri için doktora gitmelidir.” ikazında bulundu.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. A. Murat Koca, göğüs hastalıkları ve cerrahisine ait değerlendirmede bulundu.
Op. Dr. A. Murat Koca, pek çok canlıda süt salgısında ve hayatın devamında değerli rol alan bir salgı bezi olan göğsün birebir vakitte bayanlarda kadınlığın ve estetikliğin bir göstergesi olduğunu söyledi.
Memenin pek çok hastalığı var
Meme hastalıklarında birinci olarak akla kanser hastalığı gelse de göğsün çok farklı hastalıkları olduğunu tabir eden Op. Dr. A. Murat Koca, bunların çoğunluğunun uygun huylu olduğunu söyledi.
Meme hastalıklarının belirti ve tiplerine nazaran uygun ve makus huylu hastalıklar olmak üzere iki kümeye ayrıldığını kaydeden Op. Dr. A. Murat Koca, göğsün âlâ huylu hastalıklarını şöyle sıraladı:
Kakao, çikolata ve yağlı besinler risk oluşturuyor
Meme Fibrokistik Değişiklikler: Nedeni kesin bilinmemekle fakat beslenme, hormonal, çevresel ve ruhsal etkenler ile irtibatlı olabilir. Kakao, çikolata, çok yağlı besinler risk oluşturabilir. 30 yaş sonrası daha sıktır ve âlâ huylu göğüs rahatsızlıklarının 3’te 2’lik kısmını oluşturur. Kanserleşmesi olmaz fakat kanserle karıştırılabilirler. Fibrokistik değişim bazen başlangıç devir göğüs kanserlerini maskeleyebilir. Muayene ve tertipli takipler çok değerlidir. Göğüs ultrason, mamografi ve göğüs MR teşhiste değerlidir. Gerekli durumda biyopsi yapılmalıdır. Ağrı, sertlik ve göğüs ucundan akıntı belirtileri gösterebilir. Genelde tedavi gerektirmemekle birlikte, büyüklüğüne nazaran boşaltılması gerekebilir. Kuşkulu yahut komplike kistlerde kesinlikle biyopsi yapılmalıdır. Âlâ bir diyet ve kimi ilaçlarla kistlerde gerilemeler olabilir.
Gençlerde ve hamilelikte daha sık görülür
Meme Fibroadenomu: Göğsün ikinci en sık güzel huylu hastalığıdır. Kesin oluşum nedeni bilinmiyor. Gençlerde ve hamilelikte daha sık görülür ve menopoz sonrası küçülüp kaybolabilir. Güzel huylu tümör olup kanserleşmez. Uygun huylu olmasına karşın bazen çok büyüyerek göğüste hal bozukluğu ve ağrılar yapabilir. Tek yahut çok sayıda olabilir. Düzgün hudutlu hareketli kitledir ve genelde ağrı yapmaz. Muayene, ultrason, mamografi, MR ile tanısı konulup nizamlı takipleri yapılır. Kanserleşme olmamasına karşın birtakım kanserler fibroadenom üzere görünüp karıştırılabilir. Kuşkulu durumda kesinlikle biyopsi yapılmalıdır. Fibroadenom genelde tedavi gerektirmemekle bir arada ailesel kanser öyküsü varsa, büyüyorsa, 2cm üstünde büyüklüğü varsa ve hasta kesinlikle cins tayini istiyorsa cerrahiyle çıkarılabilir. Fibroadenom alınsa bile tekrar oluşabilir. Sistemli takip kesinlikle yapılmalıdır.
Mastit ve apse: Göğsün iltihaplarıdır. Apsede iltihap bir yere toplanmıştır. Ağrı, kızarıklık, sıcaklık ve sertlik belirtisi verirler. Hamilelik ve süt verme periyodunda en sık görülmektedir. Süt birikimi var ve göğüs başında çatlaklar oluşmuşsa ortaya çıkabilir. Muayene ve ultrason tetkikiyle teşhis konulabilir. Tedavide, göğüs kesinlikle boşaltılmalı ve ilaç tedavisi başlanılmalıdır ( antibiyotik, ağrı kesici ve lokal kremler). Tedavi uzun sürebilir. Hamilelik ve süt verme devri haricinde olan mastitlerde makûs huylu hastalıklar unutulmamalı ve biyopsi kesinlikle yapılmalıdır.
Duktektazi: Göğsün süt kanallarının genişlemesi durumudur. Doğum sonrası emzirmiş annelerde daha sıktır. Göğüsten akıntı, hassasiyet ve sertlik şikâyeti olabilir. Âlâ bir muayene ve ultrasonla teşhis konulur. Kuşkulu yahut düzelmeyen şikâyetler de kesinlikle ameliyatla bölge çıkarılmalıdır.
Meme başındaki akıntıya dikkat
İntraduktal Papillom: Meme ucu ardında süt kanalları içinde gelişip göğüs başından akıntıya neden olur. Bu akıntı kanlı, sarı, yeşil, bulanık olabilir. Sık orta yaşlarda görülüp, genelde düzgün huyludur. Etraf yerleşimli ve çok sayıdaysa makûs lezyonlarla birlikte olabilir. Teşhis: Muayene, radyolojik inceleme ve biyopsiyle yapılır. Tedavi: Teşhis ve tedavi için Bulunduğu süt kanalları ameliyatla çıkarılmalıdır.
Meme yağ nekrozu Yaşlılık periyodunda göğse darbe, iltihap sonrası gelişebilir. Form bozukluğu yaparak göğüs kanseriyle karışabilir. Kanserdeki üzere dokuda kireçleme manzarası vardır. Mamografi, Göğüs MR ve Biyopsi teşhis koymada yardımcı olur. Teşhis ve tedavide ameliyatla çıkarılıp patolojik incelenmelidir.
Meme Filloid tümör ( Sistadenoma filloides) Bir tıp fibroadenom diyenler de yahut diğer kümeye koyanlar da vardır. Çoğunlukla güzel huyludur fakat nadiren kanser öncesi yapı / berbat huylusu da vardır. Fibroadenomla karışabilir lakin süratle büyüyüp memeyi kaplayabilir. Muayene ve ultrasonda tespit edilir. Kesinlikle geniş olarak çıkarılmalıdır. Sonuç makûs huylu çıkarsa ek tedavi yapılmalıdır.
Lipoma ( yağ bezesi): Göğüs bölgesinde yağlı dokudan kaynaklanır ve yeterli huyludur. Kuşkulu durum varsa alınmalıdır.
Kötü huylu 4 hastalık
Op. Dr. A. Murat Koca, göğsün makûs huylu hastalıklarını ise şöyle sıraladı:
– Duktal İnsitu Karsinoma
– Lobuler İnsitu Karsinoma
– Proliferatif Göğüs Lezyonu
– Göğüs kanseri
İyi huylu hastalıkların birçoklarının nedeni bilinmiyor
Meme hastalıklarının risk ve nedenlerine ait bilgi de veren Op. Dr. A. Murat Koca, “İyi huylu göğüs hastalıklarının birçoklarının nedeni bilinmemektedir. Kimileriyse bedenin gelişimi ve göğüs emzirme periyoduyla alakalıdır.” diye konuştu.
Ailede göğüs kanseri kıssası dikkate alınmalı
Op. Dr. A. Murat Koca, göğsün berbat huylu hastalıkları ve göğüs kanseri risk faktörlerini ise şöyle sıraladı:
– Bayanlarda ileri yaşlarda bilhassa 50 yaş üstünde olunması (75)
– Ailesel yatkınlık, bilhassa anne tarafında göğüs kanseri öyküsü olması
– Şişmanlık / obezite
– Fazla sigara ve alkol tüketilmesi
– Uzun mühlet doğum denetim hapları kullanımı
– Doğurmamış yahut geç hamilelik ve doğum yapanlar (30 yaş sonrası). Hiç emzirmemek.
– Menopozun olağandan daha geç yaşlarda (55) olması.
– Menopozda uzun östrojen hormonlu ilaçlar kullanılması.
– Çok erken birinci âdetin olması nedeniyle fazla mühlet östrojen tesiri .(11y öncesi)
– Çok genç yahut uzun müddet ışın tedavisi (radyoterapi) / radyasyona maruz kalınması.
– Hayatın bir devrinde göğüste kanser görülüp tedavi edilmesi.
– Belirli genlere sahip olmak: BRCA 1-2
– Göğüs dokusunun ağır olması
– Hareketsiz bir ömür şekli olması ve çok yağlı ve istikrarsız beslenilmesi
Bu sayılan etkenler göğüs kanseri riskini arttırmaktadır. Kanser daha sık görülmektedir.
Bu belirtilere dikkat!
Op. Dr. A. Murat Koca, göğüs hastalıklarının belirtilerini de aşağıdaki üzere sıraladı:
– Göğüste ele gelen kitle, sertlik
– Ağrı, hassasiyet
– Göğüs ucundan akıntı
– Yapı / form bozukluğu, büyüklük farklılığı
– Göğüs ucunda bozulma ve çöküklük ile renk değişikliği
– Göğsün büyümesi ve dolgunluk
– Göğüste kaşıntı ve kuruluk, kızarıklık
– Göğüste yara
– Koltuk altında ele sertlik gelmesi.
Belirtilerin hastalığa nazaran değişiklik gösterdiğini kaydeden Op. Dr. A. Murat Koca, “Kötü huylu hastalıklarda kitle, hal bozulması, akıntılar fazla görülürken; uygun huylularda yalnızca sertlik yahut akıntı olabilir. Doğal yapısında olmaması gereken bir durum varsa kesinlikle araştırılmalı ve uzmana danışılmalıdır.” ikazında bulundu.
Kendi kendine muayene öğrenilmeli
Meme hastalıklarının erken periyot teşhisinin kıymetine işaret eden Op. Dr. A. Murat Koca, “Öncelikle kişi kendi bedenini tanımalı ve kendi kendine muayene etmeyi öğrenmelidir. İki muayene ortasında fark varsa soru işaretleri için doktora gitmelidir. İkinci olarak tabip muayenesi değerlidir. Yapılan uygun bir muayene olabilecek hastalıklar hakkında ön teşhis verebilir. Üçüncü olarak radyolojik görüntüleme formülleriyle göğüs incelenmesi gerekir. Ultrason/ekografi, mamografi, göğüs MR tetkikleri ve biyopsi üzere formüller teşhis konulmasında yardımcı olur.” dedi.
Tedavide erken teşhis önemli
Meme hastalıklarının tedavi yollarına de değinen Op. Dr. A. Murat Koca, “Hastalığa nazaran tedavi yolu seçilir. Tedavide her vakit için erken teşhis çok kıymetlidir. Göğüste 1 cm’lik makûs huylu kitle bile ortalama 20 yılda bu düzeye ulaşır. Yeterli huylu hastalıklarında semptomatik tedavi yapılabilir. Düzgün huylu dahi olsa büyüme meyilli ve aşikâr bir ölçü üstünde olan kitleler cerrahiyle çıkarılır. Enfeksiyonlar ağrı kesici ve antibiyotikle tedavi edilebilir. Şayet apse denilen oluşum varsa drenajla boşaltılmalıdır. Semptomatik tedavi, cerrahi eksizyon yahut drenaj ve göğüs kanser tedavisi yapılmaktadır.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
